Ciasto Filemon to wyjątkowy deser, który łączy w sobie delikatność biszkoptu z intensywnym smakiem świeżych truskawek. Połączenie puszystej bazy z aromatycznym kremem waniliowym tworzy kompozycję, która zachwyca swoją lekkością i wyrafinowaniem. To idealny wybór na letnie przyjęcia, rodzinne spotkania lub jako słodki akcent na niedzielny obiad.
Pochodzące z tradycji polskich domowych wypieków, ciasto Filemon zyskało popularność dzięki swojej uniwersalności. Jego nazwa nawiązuje do charakterystycznej „futerkowej” tekstury biszkoptu. Bogate w witaminę C truskawki i wysokiej jakości nabiał sprawiają, że to nie tylko pyszny, ale i wartościowy deser.
| Parametr | Wartość |
|---|---|
| Czas przygotowania | 40 minut |
| Czas pieczenia | 25 minut |
| Poziom trudności | Średni |
| Porcje | 8-10 |
| Kalorie | około 280 kcal na porcję |
| Typ diety | Tradycyjna (możliwe modyfikacje) |
| Sezon | Wiosna/Lato |
Składniki ciasta Filemon
Na biszkopt:
- 6 jaj (pokojowej temperatury)
- 180g cukru pudru
- 180g mąki pszennej tortowej (typ 450)
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia
- 1 łyżka soku z cytryny
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
Na krem waniliowy:
- 500ml śmietanki kremówki 30-36%
- 250g serka mascarpone
- 80g cukru pudru
- 1 łyżka ekstraktu waniliowego (lub ziarenka z 1 laski wanilii)
- 1 łyżka żelatyny rozpuszczonej w 3 łyżkach wody
Dodatki:
- 500g świeżych truskawek (umytych i osuszonych)
- 50g konfitury truskawkowej (do przesiąknięcia biszkoptu)
- opcjonalnie: listki mięty i cukier puder do dekoracji
Przygotowanie ciasta Filemon
- Przygotowanie biszkoptu: Piekarnik nagrzej do 180°C (termoobieg). Białka oddziel od żółtek. Białka ubij na sztywną pianę, stopniowo dodając cukier puder. Gdy piana będzie sztywna, dodawaj po jednym żółtku, cały czas ubijając. Na koniec dodaj sok z cytryny i ekstrakt waniliowy. Mąkę wymieszaj z proszkiem do pieczenia i przesianą mąkę delikatnie wmieszaj w masę jajeczną szpatułką, wykonując ruchy od dołu do góry.
- Pieczenie: Masę przelej do formy (24cm średnicy) wyłożonej papierem do pieczenia. Piecz przez 25 minut w nagrzanym piekarniku. Nie otwieraj piekarnika przez pierwsze 20 minut. Gotowy biszkopt wyjmij z piekarnika i pozostaw do całkowitego wystudzenia.
- Przygotowanie kremu: Śmietankę kremówkę schłodź w lodówce minimum 12 godzin. Ubij ją na średnich obrotach miksera, stopniowo dodając cukier puder i ekstrakt waniliowy. Gdy śmietanka zacznie gęstnieć, dodaj serek mascarpone i rozpuszczoną, ale nie gorącą żelatynę. Ubijaj do uzyskania sztywnej konsystencji.
- Montaż ciasta: Wystudzony biszkopt przekrój na 2 blaty. Dolną część skrop konfiturą truskawkową rozcieńczoną z 2 łyżkami wody. Na wierzchu rozsmaruj połowę kremu waniliowego. Ułóż warstwę pokrojonych truskawek. Przykryj drugim blatem biszkoptu, który również skrop konfiturą. Całość obłóż pozostałym kremem i udekoruj całymi truskawkami. Przed podaniem schłodź w lodówce minimum 4 godziny.
Ciasto Filemon – kreatywne warianty
Wersja czekoladowa: Do masy biszkoptowej dodaj 2 łyżki kakao. Krem przygotuj z dodatkiem 100g rozpuszczonej gorzkiej czekolady. Zamiast truskawek użyj malin lub wiśni.
Wersja cytrusowa: Zamiast wanilii użyj skórki z 1 cytryny i pomarańczy. Krem przygotuj z dodatkiem 2 łyżek likieru cytrynowego. Do dekoracji użyj plasterków cytryny i limonki.
Wersja mini: Przygotuj ciasto w formie muffinek. Biszkopt upiecz w papilotkach, a następnie napełnij kremem i owocami. Idealne na przyjęcia!
Wersja jesienna: Zamiast truskawek użyj pieczonych jabłek z cynamonem. Do kremu dodaj 1 łyżeczkę przyprawy korzennej. Całość posyp kruszonką z orzechów włoskich.
Ekspercka wskazówka: Aby biszkopt był jeszcze bardziej puszysty, przed ubijaniem białek dodaj szczyptę soli i 1/2 łyżeczki soku z cytryny. Piana będzie stabilniejsza i bardziej sprężysta.
Praktyczne wskazówki
- Temperatura składników: Jaja powinny być w temperaturze pokojowej – białka lepiej się ubijają, a masa jest bardziej stabilna. Śmietankę i mascarpone trzymaj w lodówce do ostatniej chwili.
- Technika mieszania: Mąkę do masy jajecznej wmieszaj delikatnie, ruchem „falowania” szpatułką. Zbyt intensywne mieszanie może spowodować opadnięcie ciasta.
- Pieczenie: Nie otwieraj piekarnika przez pierwsze 20 minut pieczenia. Nagła zmiana temperatury może spowodować opadnięcie biszkoptu. Gotowość sprawdź patyczkiem – powinien wyjść suchy.
- Schładzanie: Biszkopt przed krojeniem musi być całkowicie wystudzony (minimum 2 godziny). Krojąc ciepły biszkopt, możesz go zgnieść.
- Ubijanie śmietany: Śmietanę ubijaj w zimnej misce (możesz ją wcześniej schłodzić w zamrażarce). Używaj średnich obrotów miksera – zbyt szybkie ubijanie może spowodować zwarzenie się śmietany.
- Żelatyna: Rozpuszczaj żelatynę w letniej (nie gorącej) wodzie. Dodawaj ją do kremu, gdy jest jeszcze płynna, ale już lekko przestudzona.
- Przesiąkanie: Konfiturę do przesiąknięcia biszkoptu rozcieńcz 2 łyżkami wody. Nakładaj ją pędzelkiem, nie przelewaj – zbyt mokry biszkopt będzie się rozpadał.
- Przechowywanie: Gotowe ciasto przechowuj w lodówce maksymalnie 2 dni. Najlepiej smakuje w dniu przygotowania, gdy owoce są najświeższe.
Alternatywne składniki
Jeśli chcesz dostosować ciasto Filemon do swoich preferencji lub ograniczeń dietetycznych, możesz wprowadzić następujące modyfikacje:
- Zamiast mąki pszennej: użyj mieszanki mąki bezglutenowej (180g) z dodatkiem 1/2 łyżeczki gumy ksantanowej
- Zamiast cukru pudru: możesz użyć erytrolu lub ksylitolu w tych samych proporcjach
- Wersja wegańska: zastąp jaja aquafabą (6 łyżek wody z ciecierzycy + 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia na każde 2 łyżki), śmietankę – mleczkiem kokosowym schłodzonym w lodówce, a mascarpone – wegańskim kremem na bazie nerkowców
- Zamiast truskawek: użyj innych sezonowych owoców: malin, jagód, brzoskwiń lub moreli
- Zamiast konfitury: użyj syropu owocowego lub likieru dopasowanego do owoców (np. likier malinowy z malinami)
Wariant bez pieczenia: Przygotuj biszkopt z gotowych wafli nasączonych mlekiem z dodatkiem wanilii. Krem przygotuj według oryginalnego przepisu. To wersja ekspresowa na ostatnią chwilę!
Wersja proteinowa: Zmniejsz ilość cukru o połowę, a do kremu dodaj 2 miarki waniliowego białka serwatkowego. Biszkopt przygotuj z dodatkiem 50g zmielonych migdałów zamiast części mąki.
To wyjątkowe ciasto Filemon to prawdziwa uczta dla podniebienia, która zachwyci zarówno domowników, jak i gości. Jego przygotowanie wymaga nieco wprawy, ale efekt końcowy gwarantuje zachwyty. Wypróbuj ten przepis już dziś i odkryj, dlaczego to ciasto stało się tak popularne w polskich domach!
Pamiętaj, że kluczem do sukcesu jest użycie świeżych, wysokiej jakości składników oraz przestrzeganie prostych, ale istotnych wskazówek technicznych. Twoje ciasto Filemon z pewnością stanie się stałym punktem w repertuarze Twoich domowych przysmaków!
